Ý nghĩa đêm giao thừa
Đêm giao thừa, là khoảnh khắc chuyển giao đầy thiêng liêng, mang ý nghĩa về sự giao thoa giữa cái cũ và cái mới. Đây là dịp để người Việt thể hiện lòng kính trọng với tổ tiên, cầu mong cho năm mới bình an, hạnh phúc, thịnh vượng.
Đêm giao thừa là thời khắc thiêng liêng trong Lễ Tết Nguyên Đán của người Việt, đó là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, giữa hiện tại và tương lai. Đối với người Việt, đây là thời điểm quan trọng nhất trong năm, nơi mà mọi người đều hướng về tổ tiên, ông bà, cha mẹ với những cảm xúc đan xen khó tả. Trong khoảnh khắc thiêng liêng ấy, hoà với đèn nến lung linh, cùng những câu chúc Tết tràn đầy ý nghĩa, làm cho không khí xuân thêm đượm sắc màu. Đêm giao thừa cũng là lúc mọi người quay quần bên nhau, cùng dâng hương cầu nguyện cho một năm mới bình an, sức khỏe và tài lộc. Vậy giao thừa có ý nghĩa gì trong lễ Tết truyền thống của người Việt?
Giao thừa là sự chuyển tiếp, sự tiếp nối giữa năm cũ và năm mới, khoảnh khắc chuyển đổi đó gọi là giao thừa. Giao thừa cũng có nghĩa là “Cũ giao lại, mới tiếp lấy”. Theo tín ngưỡng dân gian, mỗi năm như vậy có từng vị thần trông coi và gìn giữ, đó là sự chuyển tiếp giữa các vị hành binh, hành khiển của năm cũ sang các vị hành binh, hành khiển của năm mới. Và đạo Phật cũng vậy, luôn dung hợp và gắn liền với truyền thống của mỗi quốc gia.
Khi giờ Hợi chấm dứt và tiếp nối sang giờ Tý, thì chuông trống trỗi lên cùng hương trầm quyện toả, để đón chào năm mới, và người ta khấn vái các vị thần linh có công hộ quốc an dân, giữ gìn giang sơn xã tắc để người dân được sống yên vui, sau đó dâng lễ đến các vị thần và xin lộc may mắn đầu năm.
Hơn nữa, người ta tin rằng, khoảnh khắc giữa năm cũ và năm mới, có sự chuyển giao giữa thế giới của tổ tiên và thế giới của người sống, trên bàn thờ được trang trí với mâm ngũ quả, bánh chưng, bánh tét, hoa cúc, hoa mai… Mâm cúng không chỉ mang ý nghĩa về vật chất, mà còn là sự kết nối với thế giới tâm linh. Lễ cúng giao thừa thể hiện lòng biết ơn, sự tôn kính đối với tổ tiên, đồng thời cầu mong sức khỏe, bình an và may mắn trong năm mới.
Giao thừa cũng là dịp để các thành viên trong gia đình thể hiện tình yêu thương gắn kết, cùng ôn lại những kỷ niệm đã qua và mong muốn cho những điều tốt đẹp trong năm mới. Hình ảnh người thân quây quần bên nhau trong đêm giao thừa càng làm cho không khí Tết thêm phần thiêng liêng và ấm áp.
Đêm 30 Tết cũng là thời khắc tiễn đưa năm cũ, tạm biệt những khó khăn, đau thương, thất bại, những điều không may mắn trong năm qua. Mọi người thường mong muốn bỏ lại tất cả những điều xui rủi, khép lại những bộn bề lo toan trong năm cũ và hy vọng một năm mới sẽ mang lại nhiều cơ hội, thành công và thịnh vượng, chuẩn bị đón nhận những điều mới mẻ và tích cực, làm mới lại tinh thần, và sẵn sàng mở ra những cơ hội tốt đẹp trong năm mới.
Tiễn năm cũ, đón năm mới, cũng là lúc để mọi người nuôi dưỡng những ước mơ, hoài bão, niềm tin vào tương lai tươi sáng. Và ai cũng mong muốn mình có thể vượt qua mọi khó khăn để đạt được những thành tựu mới, mang lại hạnh phúc và thịnh vượng cho bản thân và gia đình. Lòng người cũng trở nên phấn chấn, hy vọng những gì đang chờ đợi ở phía trước, là cánh cửa tương lai rộng mở và đầy hứa hẹn.
Đặc biệt, tục “xông đất” cũng là một trong những phong tục quan trọng, với niềm tin rằng người xông đất có ảnh hưởng đến vận may của gia đình trong năm mới. Người được chọn xông đất thường có tính cách vui vẻ, tinh thần tích cực, để mang lại sự may mắn, tài lộc và hạnh phúc cho gia đình. Nghi thức này cũng nhắc nhở con người về sự kết nối giữa thế giới vật chất và thế giới tinh thần, giữa cái hữu hình và vô hình, là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự hài hòa trong cuộc sống.
Đêm giao thừa cũng là dịp để mọi người, dù có đi xa đến đâu, nhưng cũng cố gắng trở về sum họp bên gia đình, người thân. Đây là thời khắc đoàn viên, nơi tình cảm gia đình được bồi đắp, chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn, và những dự định cho một năm mới. Dù thế giới có hiện đại và thay đổi thế nào, Tết vẫn giữ nguyên ý nghĩa quan trọng trong việc duy trì sự gắn kết giữa các thế hệ, giữa các thành viên trong gia đình.
Mặt khác, những cuộc đoàn tụ không chỉ là cơ hội để chia sẻ những niềm vui, mà còn là dịp để mọi người cùng nhau nhìn lại một năm đã qua, với những khó khăn, thử thách, cũng như cùng nhau vạch ra những dự định, ước mơ cho tương lai. Đêm giao thừa, khi mọi thành viên trong gia đình quây quần bên mâm cơm sum vầy, là lúc tình cảm gia đình được bồi đắp, những tiếng cười vang lên, những câu chuyện được kể lại, dù là những chuyện vui hay những nỗi buồn, đều trở thành một phần không thể thiếu trong mối quan hệ gia đình.
Giao thừa còn là dịp để mỗi người tĩnh tâm, suy ngẫm về một năm qua, nhận thức được những sai lầm để sửa chữa, đồng thời tìm kiếm sự an lạc, thanh thản trong tâm hồn để đón nhận một năm mới bình an và hạnh phúc. Đêm giao thừa, ngoài ý nghĩa là thời khắc giao nhau giữa năm cũ và năm mới, mà còn mang trong mình một chiều sâu tâm linh và triết lý sống đặc biệt “Sống ở hiện tại, nhưng luôn phải trân trọng quá khứ và nhìn về tương lai” với niềm tin và hy vọng.
Tóm lại, đêm giao thừa, là khoảnh khắc chuyển giao đầy thiêng liêng, mang ý nghĩa về sự giao thoa giữa cái cũ và cái mới. Đây là dịp để người Việt thể hiện lòng kính trọng với tổ tiên, cầu mong cho năm mới bình an, hạnh phúc, thịnh vượng.
Tết không chỉ là dịp nghỉ ngơi, mà còn là thời gian để mỗi người suy ngẫm, tái tạo năng lượng tinh thần, và vươn tới những ước mơ, khát vọng mới trong cuộc sống. Tất cả những giá trị ấy tạo nên một đêm giao thừa tràn ngập ý nghĩa và cảm xúc, là một phần không thể thiếu trong lễ Tết của người Việt. Đây là lúc mà mọi người quay về với cội nguồn, tôn vinh những giá trị truyền thống, bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên và thế hệ đi trước, đồng thời mở ra những dự định mới trong tương lai.
Thích Nữ Trung An
