Tượng Phật A Di Đà chùa Phật Tích đặc biệt ra sao?

Tượng A Di Đà chùa Phật Tích (Bắc Ninh) là tác phẩm điêu khắc bằng đá từ thời nhà Lý. Đây được xem là một tượng Phật mẫu mực, được sánh là kiệt tác mỹ thuật của Việt Nam, được xếp hạng Bảo vật quốc gia.

 

Tượng tạc bằng đá xanh, theo văn bia Vạn Phúc thiền tự bi thì năm 1057 (niên hiệu Long Thụy Thái Bình năm thứ tư) vua nhà Lý cho xây chùa và dựng một ngọn tháp cao trên núi Lạn Kha, bên trong tôn trí pho tượng Phật cao sáu thước. Đây là pho tượng lưu truyền tới nay với biệt danh là “pho tượng Phật xưa nhất được xác định niên đại” của Việt Nam.

Mặt tượng hình trái xoan, mắt hé mở, chỏm đầu có nhục khấu nhô lên, tóc xoăn, tai dài, cổ cao ba ngấn, vai rộng, thân dỏng, thế ngồi hơi dướn mình ra phía trước, hai tay đặt ngửa trong lòng kết ấn thiền định hàng ma với tay trái đặt trên tay phải, chân ngồi xếp bằng tròn kiểu kiết già. Thân Phật mặc áo giao lĩnh, bụng quấn thường, bên ngoài khoác một lớp áo nữa; áo xếp thành nhiều nếp nhẹ nhàng buông xõa. Tượng ngồi trên tòa sen hình bán cầu dẹp, trang trí bằng những cánh hoa sen úp và ngửa. Trong mỗi cánh lại tạc hình rồng cuốn. Dưới tòa sen là một con sư tử đội lên, tượng trưng cho Phật lực quy phục được cả mãnh thú. Chân bệ là một khối hình chóp, cắt thành bốn bậc, có bình đồ hình bát giác. Trang trí chân bện là hình rồng, sóng, mây, lửa chập chờn, vần vũ.

Tượng Phật A Di Đà chùa Phật tích (thu nhỏ) là quà tặng chính khách, các phái đoàn ngoại giao của Phật giáo

Tượng Phật A Di Đà chùa Phật tích (thu nhỏ) là quà tặng chính khách, các phái đoàn ngoại giao của Phật giáo

So với tượng Phật đương đại thời nhà Đường bên Trung Hoa thì tượng Phật Trung Hoa có nét vạm vỡ trong khi tượng Phật thời Lý dáng thanh thoát, thon gọn. Tính theo mét hệ thì pho tượng này cao 1,86m; thêm phần bệ thì đạt 2,69 m.

Trải qua hàng ngàn năm, sự bào mòn của thời gian và sự tàn phá của bom đạn chiến tranh, bức tượng đã không còn nguyên vẹn, bị sứt vỡ khá nhiều.

Năm 2016, Công ty cổ phần đầu tư thiết kế Vòng Tròn đã cố gắng tôn tạo theo đúng hiện trạng ban đầu, đồng thời làm các phiên bản thu nhỏ với những kích thước phù hợp sử dụng trong mỗi gia đình nhằm đáp ứng mong muốn, nhu cầu của Phật tử cả nước.

Tháng 3/2017, cố Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã chọn phiên bản này làm vật phẩm quốc gia tặng Nhật hoàng Akihito và Hoàng hậu Michiko nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam.

Hoàng Anh Sướng