Tâm xả vô lượng
Tâm xả (sự bình thản tâm trí) bắt nguồn từ tuệ giác, là sức mạnh hướng dẫn và cân bằng cho ba trạng thái tâm vô lượng còn lại. Tâm xả chỉ ra cho ba tâm vô lượng còn lại hướng đi mà ở đó tâm từ, tâm bi, tâm hỷ phải đi và đảm bảo rằng đây là hướng đi thánh thiện, an toàn.
Tâm xả bảo vệ tâm từ và tâm bi khỏi bị tiêu tán vào những nhiệm vụ vô ích và khỏi lạc lối trong mê cung của cảm xúc không thể kiểm soát. Tâm xả là sự tự chủ cảnh giác vì lợi ích của mục tiêu cuối cùng, không cho phép tâm hỷ được ngủ quên trên chiến thắng, bằng lòng với những kết quả nhỏ nhặt, mà quên đi những mục tiêu thực sự mà chúng ta phải phấn đấu.
Tâm xả – sự bình thản, có nghĩa là thảnh thơi, thong dong, mang lại cho tâm từ một sự kiên định và “trước sau như một” – không lay chuyển. Tâm xả ưu đãi cho tâm từ đức tính kiên nhẫn tuyệt vời. Tâm xả cung cấp cho tâm bi lòng can đảm và sự không sợ hãi đều đặn, giúp tâm bi có thể đối mặt với vực thẳm khủng khiếp của sự đau khổ và nỗi tuyệt vọng mà tâm từ tâm bi thường hay phải đối đầu.
Tâm xả – sự bình thản, có nghĩa là thảnh thơi, thong dong, mang lại cho tâm từ một sự kiên định và “trước sau như một” – không lay chuyển.
Một lần nữa, với mặt tích cực của tâm từ bi, tâm xả là bàn tay điềm tĩnh và vững chãi (được dẫn dắt bởi trí tuệ – không thể thiếu), dành cho những người muốn thực hành nghệ thuật giúp đỡ người khác thoát khỏi khó khăn. Và ở đây, tâm xả – sự bình thản có nghĩa là sự kiên nhẫn, lòng tận tụy với công việc từ bi, yêu thương thế gian.
Bằng những cách này hay cách khác, tâm xả có thể được nói đến là vương miện quyền lực và đỉnh cao của ba tâm vô lượng còn lại.
Tâm xả là sự cân bằng hoàn hảo, không thể lay chuyển của tâm, bắt nguồn từ chánh kiến. Nhưng trong sự hoàn hảo và không thể lay chuyển của tâm xả, bản chất sự bình thản không phải là buồn tẻ, vô tâm và lạnh lùng. Tự thân tâm xả hoàn hảo không phải do sự “trống rỗng” về mặt cảm xúc mà là do “viên mãn” của sự hiểu biết, đến mức nó được hoàn thiện trong chính nó. Bản chất không thể lay chuyển của tâm xả không phải là sự bất động của người chết, băng đá, mà là biểu hiện của sức mạnh cao nhất.
Hiện nay, tâm xả vô lượng và không thể lay chuyển theo cách nào? Bất cứ điều gì gây ra sự trì trệ đều bị tiêu diệt ngay tại đây. Cái gì ngăn cản bị dỡ bỏ, cái gì cản trở bị phá hủy. Làm cho biến mất những vòng xoáy cảm xúc và những khúc quanh co ngăn cản trí tuệ. Và khiến cho dòng suối êm đềm và hùng vĩ của ý thức không bị trở ngại, luôn biểu hiện trong sáng và rạng ngời.
Đức Phật dạy: “Người bám víu thì có dao động; nhưng với người không bám víu thì không có dao động. Ở đâu không dao động là có sự tĩnh lặng. Nơi nào có sự tĩnh lặng thì không có tham ái. Nơi nào không có tham ái thì nơi đó không đến cũng không có đang đi. Chỗ nào không đến không đi thì không có sinh diệt. Nơi không sinh cũng không diệt xa rồi, không có thế giới này cũng không có thế giới bên kia, cũng không có một trạng thái ở giữa, quả thật, đây là sự chấm dứt khổ đau.”
Tâm Cung dịch
