Quán sâu vô ngã vơi dần khổ đau
1. Thân thể của ta vốn vô ngã, luôn biến hoại, không tồn tại mãi. Ta nhìn rõ, từ khi trong bụng mẹ, sinh ra, lớn lên, già đi, bịnh hoạn, rồi chết. Chỉ là khổ đau.
2. Cảm giác của ta vốn không thật. Lúc vui, lúc buồn, lúc thương, lúc ghét, lúc trống không, luôn thay đổi trong từng khoảnh khắc. Còn ta thì nô lệ cho nó.
3. Tri giác của ta cũng vô ngã. Vì khi truy tìm tận cùng nguồn gốc của nó thì nó không có thật. Do nhân duyên hợp tan mà hình thành ra nó.
4. Tâm tư của ta cũng vốn không thật có. Đó cũng chỉ là dòng biến chuyển của các ý niệm, lúc có lúc không, và không có đầu mối.
5. Nhận thức của ta cũng không có tự ngã. Nhận thức của ta thay đổi rất nhanh chóng và lệ thuộc vào các nhân duyên khác như mắt nhìn ngoại cảnh, tai nghe âm thanh…Những thứ này tổng hợp lại, làm phát sinh, thay đổi nhận thức. Nhận thức lúc 30 tuổi khác, lúc 50 tuổi khác…
Tóm lại, cái gì vô thường, biến hoại sẽ phát sinh khổ đau, dù là thân thể hay tâm thức. Ai thấu rõ điều này, sẽ thiết lập được cuộc sống an vui và giá trị.
