Cỏ cây đất đá có luân hồi trong lục đạo hay không?

Câu hỏi:

Thưa thầy, hôm nay có một người bạn hỏi con rằng cỏ cây đất đá có luân hồi trong lục đạo hay không? Con trả lời là tam giới duy tâm vạn pháp duy thức, cho nên vấn đề ở tâm thức chứ không phải ở tướng, ví như một cá heo tuy có tướng súc sinh nhưng nếu tâm thánh thiện tương ưng với một trong các cảnh trời thì lại không phải súc sinh mà là chư thiên, cũng là con cá ấy nhưng với tâm sân độc thì lại là địa ngục, với tâm tật đố phóng cuồng thì lại là a-tu-la,… cũng như vậy nếu như đất đá cỏ cây mà có tâm tương ưng với các trạng thái địa ngục, ngạ, quỷ, súc sinh, nhân, thiên thì tất nhiên đất đá cỏ cây cũng luân hồi theo tâm tương ứng. Nhưng tâm của đất đá cỏ cây như thế nào thì chỉ có đất đá cỏ cây mới biết, ta không biết được mà nếu biết được cũng không có ý nghĩa gì với sự giác ngộ giải thoát của ta, như tấm gương nếu muốn soi rõ vật khác đúng như chúng đang là thì trước nhất nó phải tự trở về lau chùi chính mình cho trong lành, định tĩnh, sáng suốt; khi nó trong lành, định tĩnh, sáng suốt rồi thì tất cả mọi thứ mới tự hiển bày. Cho nên trở về với tâm mình ngay trong giây phút đang là mới là việc thiết thực bao trùm các việc khác.

Trả lời: