Hang đá Long Môn là quần thể kỳ quan Phật giáo, di sản thế giới nằm ở phía nam cố đô Lạc Dương, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc.
Hang động Long Môn có lịch sử 1500 năm với hơn 2.340 hang động cùng 110.000 tượng Phật và các đệ tử của Đức Phật. Có nhiều hình ảnh, tranh vẽ, phù điêu đá được chạm khắc cả bên trong lẫn bên ngoài hang đá vôi nhân tạo của vách đá Hương Sơn và dãy núi Long Môn.
Nơi đây còn được biết đến với cái tên “Rừng bia cổ đại” khi sở hữu tới 2.500 bia đá và 60 ngôi chùa xung quanh, lưu giữ nhiều tài liệu lịch sử về nghệ thuật, tôn giáo, thư pháp, y học, trang phục và kiến trúc. Hang động Long Môn đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 2000.
Hang động Long Môn được xây dựng từ năm 493 dưới thời Bắc Ngụy và tiếp tục mở rộng vào thời nhà Đường. Hai triều đại này nổi tiếng tôn sùng đạo Phật và tích cực xây dựng nhiều công trình Phật giáo, vì vậy hang động Long Môn là kiệt tác chạm khắc tiêu biểu cho thời kỳ phát triển rực rỡ của Phật giáo ở Trung Quốc thời kì này.
Hang động Long Môn cũng là biểu tượng của nghệ thuật sáng tạo, công trình chạm khắc hoàn mỹ và mang đậm vẻ đẹp kiến trúc, văn hóa của 2 triều đại Bắc Ngụy – Đường.
Nổi tiếng nhất là tượng Phật Lư Xá Na cao 17,14m ngồi khoanh chân trên đài sen (giữa), nằm ngay ở cửa hang. Nhà Minh (1368 – 1644) và nhà Thanh (1644 – 1912) đã cố gắng chấn hưng văn hóa và các hang động Long Môn trở thành di tích được công nhận. Trong những năm 1940, hang động Long Môn bị phá hoại nghiêm trọng do ảnh hưởng của tình hình chính trị bất ổn. Nhiều hiện vật quan trọng thuộc về hệ thống hang động này hiện được tìm thấy ở bảo tàng Nhật Bản.
Thời kì Bắc Ngụy, có 5 hang động chính được xây dựng là: Cổ Dương, Tân Dương, Liên Hoa, Ngụy Tự, Hoàng Phủ Công. Trong đó, Cổ Dương là hang động lâu đời nhất tại Long Môn nằm ở trung tâm đồi Tây và có khoảng 800 chữ khắc thư pháp của các tác phẩm thời Bắc Ngụy, nhiều hơn bất kỳ hang động nào tại Trung Quốc.
Thời nhà Đường, động Vạn Phật, Đại Vạn Ngũ Phật, Tân Dương Bắc và chùa Phụng Tiên, Khán Kinh, Tiềm Khê được xây dựng. Ngoài ra, thời nhà Tùy đã cho xây dựng thêm động Tân Dương Nam. Trong những công trình này, hang Cổ Dương, Tân Dương và chùa Phụng Tiên là nổi tiếng nhất.
Các hang động được hình thành trong một khu vực đá vôi dài 1 km và được chạm khắc trên cả hai bờ sông. Các bức tượng trong hệ thống hang động này cao từ khoảng 2,5cm đến 17m.
Các tác phẩm điêu khắc tại đây thể hiện sự tiến bộ vượt bậc trong tư tưởng lẫn thiết kế khi có nhiều tượng là hình ảnh người phụ nữ và quan lại triều đình. Với lịch sử hàng nghìn năm, hang động Long Môn mang hơi thở độc đáo của Trung Hoa cổ đại, giúp du khách có thêm cái nhìn sâu sắc hơn về văn hóa, kiến trúc, tôn giáo… của Trung Quốc.
Hang động Long Môn là đỉnh cao của nghệ thuật chạm khắc, kho báu Phật giáo vô giá và biểu tượng cho một thời kì hoàng kim của lịch sử Trung Quốc. Hang động Long Môn là một trong những điểm đến thuộc tour du lịch Hà Nam, Trung Quốc do Sở du lịch tỉnh Hà Nam kết hợp với doanh nghiệp lữ hành tổ chức. Du khách có thể mua tour của nhiều đơn vị lữ hành tại Việt Nam, thủ tục xin visa theo đoàn đơn giản. Tour thường kéo dài 6 ngày 5 đêm, du khách từ Việt Nam sẽ bay đến Quảng Châu và tiếp tục nối chuyến tới Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Hành trình thường bắt đầu từ Trịnh Châu đến Khai Phong Phủ, tiếp theo là Thiếu Lâm Tự, Long Môn Động, Lạc Dương…
