Bảo vật quốc gia có một không hai tại ngôi chùa cổ thời Trần

Bộ Tam Thế Phật chùa Côn Sơn tượng trưng cho 3.000 vị Phật, ở ba đại kiếp (mỗi đại kiếp tương ứng 1.344.000.000 năm). Với những giá trị đặc biệt, ba pho tượng đã được công nhận là Bảo vật quốc gia

Chùa Côn Sơn, thuộc khu di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn – Kiếp Bạc, nằm ở TP Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Chùa tên chữ Hán là Côn Sơn Thiên Tư Phúc tự, tục gọi là chùa Hun, được khởi dựng cuối thế kỷ XIII.

Bảo vật trong ngôi chùa cổ 800 năm tuổi

Chùa được mở rộng, hoàn chỉnh ở thế kỷ XIV, được trùng tu, tôn tạo ở các thế kỷ XVI, XVII, XVIII… Theo văn bia, chùa xưa là quần thể kiến trúc nguy nga lộng lẫy gồm 83 gian, có Cửu phẩm Liên Hoa với 385 pho tượng. Các công trình mái lợp ngói thanh lưu ly, hoàng lưu ly… trông xa long lanh như ngọc biếc.

Bảo vật quốc gia có một không hai tại ngôi chùa cổ thời Trần- Ảnh 1.

Chùa Côn Sơn được khởi dựng cuối thế kỷ XIII

Từ xưa, chùa là một trong những điểm nhấn đặc biệt của những ngôi chùa thuộc Phật phái Trúc Lâm. Nơi đây, tổ Huyền Quang đã từng trụ trì. Đó là một “quốc tự” của thời Trần, mang tư cách là ngôi chùa của một “Phật phái chính trị” trong thời kỳ gắn với các cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Theo các nhà sử học, thông thường những chùa cận/gần các con sông, ven biển và các con đường huyết mạch (nhất là chùa tọa trên hòn núi cao) của thời Trần, thường có gốc là các tiền đồn theo dõi hành vi của kẻ địch.

Và như thế, một giả thiết được đặt ra là Núi Đăng (núi Bài Thơ – Hòn Gai) – Quảng Ninh, chùa Yên Tử – Quảng Ninh, chùa Côn Sơn – Hải Dương, chùa Vĩnh Nghiêm – Bắc Giang… ít nhiều cũng mang yếu tố của các “tiền đồn”, để kiểm soát bước đường quân xâm lược phương Bắc có thể đi qua (cả về đường thủy lẫn bộ) trước khi tiến tới thủ đô của Đại Việt. Từ đó, sự kết hợp khá nhuần nhuyễn giữa thần quyền và vương quyền đã tạo cho ngôi chùa này tồn tại và phát triển theo con đường “hòa quang đồng trần”. Người cầm quyền phải thấm nhuần đạo pháp hơn ai hết, từ đó, hướng dẫn chúng sinh thoát khỏi con đường mê muội, bằng lòng với số phận, nhằm đề cao tình yêu nước, bảo vệ chính quyền dân tộc độc lập…