Hạnh Bát nhã ba la mật và con đường hoàn thiện bản thân

Sau trường học, triết lý Phật giáo là ngôi trường rộng lớn để giáo dục con người hoàn thiện hơn. Bài chú bát nhã ba la mật đa tâm kinh gợi lên nhiều suy nghĩ đến bờ giác ngộ để hiểu và hành cốt trở thành con người có phẩm chất đạo đức, xa lìa điều ác và giữ cho chân chánh thiện lành.

Chú bát nhã thức tỉnh tâm thức từ cõi u mê và đưa chúng ta nhìn sâu vào luật nhân quả. Từ đó, chúng ta có được sự bình yên, hạnh phúc chân chính.

Tánh không là phương tiện đưa ta ra khỏi ngũ uẩn. Căn nhà dù lớn hay nhỏ, ta cũng chỉ cần chỗ để ngủ, che mưa che nắng. Món ăn dù ngon hay phong phú, ta chỉ cần bữa no mà không làm ai phải khổ hay tốn kém. Quần áo đa dạng và đẹp, ta chỉ cần che chắn cho ấm là được. Đẹp hay trẻ không quan trọng, chỉ cần lương thiện là được. Sống vì mưu sinh và trách nhiệm, nhưng khi đã bị người khác phụ bạc thì miễn đừng phụ bản thân. Nhạc nghe hay nhưng chỉ cần yên tĩnh là đủ. Ái tình tuy vui, nhưng nghĩa tình và thật tâm mới tồn tại. Sống với chính mình và hiểu được sự thật lại an lành hơn sống theo sự vẽ vời của người khác. Sống theo chiều sâu sẽ chân chánh hơn sống theo bề nổi cuộc đời bởi khi đánh mất chính mình và sự chân thật thì những cám dỗ kia sẽ cho ta nếm mùi khổ. Suy nghĩ dâm tà bất chính bị người khác làm nhục hay bôi nhọ. Tham lam của người lại bị người ta bóc lột, lạm dụng. Thích ăn ngon lại chịu khổ vì đói. Thích rượu chè lại bị sai khiến. Thích mỹ nhân lại bị bỏ rơi hay hất hủi. Thích nghe lời hay lại bị mù quáng không biết đúng, sai. Nhận ra cái uẩn trong ý nghĩ, sở thích, thói quen mà dần hoá giải chúng thì khổ não, ác nghiệp dần tiêu trừ.

Chân chánh xa rời ảo tưởng. Sống với hiện tại mà không luyến tiếc quá khứ hay vọng tưởng tương lai nghĩa là ta không bị dẫn dắt bởi ngoại lực hay ngoại cảnh. Tạo phước đức nhưng không mong đợi hay vọng tưởng hồi đáp hay nhận lại thì gọi là chân thật. Thiện tâm mang lại sự bình yên, chứ không phải sức mạnh siêu nhiên hay thần thông. Lấy thiện tâm thu phục  ác tâm là những sân si, hận thù, toan tín. Lấy tĩnh lặng thu phục giận dữ, bạo lực, xúc phạm. Bởi chướng ngại ấy không tồn tại vĩnh viễn Khi trí tuệ ta được trau dồi. Trí tuệ là con đường tìm đến sự thật và hoá giải những nghiệp chướng bản thân và chia sẻ điều thiện lành  với người khác. Trí tuệ được hình thành và vun bồi bởi từ bi và yêu thương. Nương nhờ đức phật lại có các vị bồ tát gia hộ, nương nhờ địa vị danh vọng, lại có quỷ thần sai khiến. Có phật dẫn dắt thì thấy rõ nhân quả, có quỷ sai khiến thì ôm mộng và Sầu não. Dựa vào mình nhưng bác ái với người. Không lợi dụng cũng không si mê, không coi thường. Cũng không đòi hỏi. Giữ tâm an lạc một phút là hoá giải đảo điên và oan trái với nhiều người ở nhiều kiếp khác nhau. Không sợ người khác ghét mình, mà cần đủ từ tâm để yêu thương và tha thứ cho họ.

Tu là quá trình, không phải đơn thuần là kết quả. Con đường tu vô vàn khó khăn để chứng tỏ chân thiện tâm với nhiều cõi và trải qua nhiều kiếp khác nhau. Khi nhân bị nhiễm năm uẩn thì không khỏi thoát khỏi luân hồi. Từ bỏ năm uẩn xuất phát từ tâm không phải từ hình thức. Khi thoát ly thực tại mà tâm vẫn gieo giận hờn và lời vẫn gieo bừa bãi tức chưa thấu lý và tuệ chưa thông. Kiếp trước là oan gia, có khi kiếp này về chung một nhà cốt để tháo gỡ ác nhân. Không tha thứ và buông bỏ được tức còn tiếp tục đầu thai để hoá giải chướng ngại lẫn nhau. Dù đó là kiếp vật, người, atula hay cõi  tiên giới. Vậy vượt qua ngũ uẩn bản thân, chiến thắng được chính mình là bước tiến hoàn thiện tư duy, tư cách và trí  tuệ bản  thân. Một bước hoàn thiện, vạn lời phán xét và nhiều cõi thử thách. Chân chánh không mang tâm sợ hãi trước những thử thách dù là cõi âm ty cùng ngạ quỷ, dù là chiến tranh cõi atula, hay cõi người đau khổ  vì đói, nghèo, và bệnh. Không ham dục nơi cõi dục, không ham sắc nơi cõi sắc, không ham danh lợi nơi cõi phước. Vậy dù qua nhiều kiếp thử thách vẫn giữ tánh không.

Hạnh bát nhã không những niệm bằng tâm mà hành bằng nhiều kiếp. Kiếp hiện chiến thắng nghiệp ác trở về điều thiện lành. Hoá gỡ ác nhân, gieo lại thiện nhân, quán tưởng tánh không để thấy điều chân thật và hành tâm thiện lành. Không mộng tưởng phước báu khi gieo việc phước báu. Cũng như giống hoa sen được gieo từ đất bùn dơ chứ không phải đất sạch với nước tinh khiết. Hành trình tu là chính mình trải nghiệm và giác ngộ từ phương tiện này tới phương tiện khác, chứ không phải đạt được bởi mộng tưởng và vội vàng.

*Bài dự thi được gửi tác giả: Lưu Thị Ngọc Oanh; địa chỉ: 16, Long Hoà A, Đạo Thạnh, Mỹ Tho,  Tiền Giang.

Thiện Quang